Depresja poporodowa występuje u wielu kobiet. Czym jest? Jak się objawia? Oto wywiad z psychologiem.

Depresja poporodowa – czym jest? Jakie objawy? Wywiad z psychologiem

O ile o porodzie dużo się mówi, o tyle o depresji poporodowej zdecydowanie za mało. A cierpi na nią niestety wiele kobiet. Czym jest? Jak się objawia i jak leczyć? Przygotowałam dla Was wywiad z Panią psycholog, która odpowiada na najważniejsze pytania

Niedoskonała Mama: Krótko po porodzie występuje tzw. baby blues. Czy może Pani zdefiniować to zjawisko, a także powiedzieć czym różni się od depresji poporodowej? 

Wiktoria Walenista: Baby blues występuje w pierwszych 14 dniach po porodzie u około 80% kobiet. Jest to stan, w którym świeżo upieczona mama doświadcza obniżonego nastroju, lęku, rozdrażnienia i przytłoczenia nowymi obowiązkami. Baby blues jest związany z wahaniami hormonalnymi spowodowanymi porodem i rozpoczęciem połogu. Warto podkreślić, że baby blues nie jest tożsamy z depresją poporodową, która jest zaburzeniem psychicznym.

Niedoskonała Mama: A skąd w ogóle bierze się depresja poporodowa? Czy przyczyną są tylko i wyłącznie traumatyczne przeżycia np. bardzo trudny poród?

Wiktoria Walenista: Depresja jest chorobą, na którą wpływa wiele czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych. Zazwyczaj ciężko wskazać jedną, konkretną przyczynę, która powoduje depresję. Depresja jest uwarunkowana biologicznie i uzależniona od zmian hormonalnych, więc dlatego kobiety po okresie ciąży i porodu są szczególnie na nią narażone. W przypadku depresji poporodowej najważniejszymi czynnikami ryzyka są m.in. przebyte w przeszłości zaburzenia depresyjne lub lękowe, traumatyczny poród, trudności w opiece nad dzieckiem ze względu na jego stan zdrowia, czy brak wsparcia społecznego.

Niedoskonała Mama: Kiedy objawia się depresja i jakie objawy powinny nas szczególnie zaniepokoić? 

Wiktoria Walenista: Depresja poporodowa pojawia się nieco później niż baby blues, zazwyczaj po paru tygodniach, czasami nawet po paru miesiącach od porodu. Depresja może przybierać różne formy, więc często zdarza się, że nawet najbliżsi nie dostrzegają jej objawów. Przede wszystkim chorowanie na depresję nie oznacza bycia smutnym – jest to zdecydowanie bardziej złożony stan, w którym matka cierpi na wielu polach. Częstymi objawami, które można zauważyć, są m.in. obniżony poziom energii, wysoki poziom zmęczenia, utrata zainteresowania rzeczami, które kiedyś sprawiały radość, obniżona samoocena, nadmierne poczucie winy, bezradność, zaburzenia snu i apetytu, kłopoty z pamięcią.

Niedoskonała Mama: Depresja poporodowa objawia się niechęcią do dziecka. Czy to znaczy, że matka go nie kocha?

Wiktoria Walenista: Mama, która choruje na depresję, często czuje, że nie potrafi odpowiednio zająć się swoim dzieckiem, boi się, że zrobi coś, co sprawi mu krzywdę lub nadmiernie analizuje w myślach, czy to, jak opiekuje się dzieckiem jest dla niego dobre. Stąd może wynikać unikanie opieki nad dzieckiem. Jednak nie oznacza to braku miłości do dziecka. Można powiedzieć wręcz, że mamy w takiej sytuacji są  bardziej zaangażowane psychicznie w opiekę nad dzieckiem, jednak towarzyszy im przy tym nadmierny niepokój, lęk lub perfekcjonizm.

Niedoskonała Mama: Kiedy i gdzie należy szukać pomocy?

Wiktoria Walenista: Przede wszystkim nie należy zwlekać z szukaniem pomocy. Jeśli czujesz, że nie masz kontroli nad swoimi emocjami, masz w sobie dużo lęku i niepokoju, jesteś apatyczna i przytłoczona rzeczywistością, udaj się po pomoc specjalisty. Położna lub lekarz powinni zaproponować młodej mamie wypełnienie Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej, która jest testem przesiewowym w kierunku depresji poporodowej. Ten test jest również dostępny w internecie. Wynik testu nie przesądza o diagnozie, zawsze warto skonsultować go ze specjalistą. Profesjonalną pomoc można uzyskać u lekarza psychiatry (nie potrzeba do niego skierowania), u psychologa lub psychoterapeuty specjalizującego się w pomocy kobietom w okresie okołoporodowym. Wizyta u psychologa wcale nie musi oznaczać długoterminowej pracy, czasem nawet jedno spotkanie może przynieść ulgę i rozwiać wątpliwości.

Niedoskonała Mama: A co, gdy depresja zostanie stwierdzona? Jak sobie z nią radzić?

Wiktoria Walenista: Najlepsze rezultaty daje leczenie łączone, czyli farmakoterapia i psychoterapia. Leki, przy których można bezpiecznie karmić piersią, pozwalają na ustabilizowanie gospodarki neuroprzekaźnikowej, a dzięki psychoterapii można dojść do indywidualnych przyczyn depresji i je przepracować. O sposobie leczenia decyduje specjalista. Najważniejszy i zarazem najtrudniejszy jest pierwszy krok, czyli udanie się po pomoc do specjalisty.

Niedoskonała Mama: Czy depresja poporodowa może prowadzić do poważnych zaburzeń?

Wiktoria Walenista: Depresja poporodowa musi być leczona, ponieważ już sama w sobie jest poważną chorobą, której nie należy bagatelizować i liczyć, że sama przejdzie. Nieleczona depresja poporodowa może prowadzić do stale nawracających i trwałych stanów depresyjnych oraz w niektórych przypadkach do prób samobójczych.

Niedoskonała Mama: U mnie ogromną rolę odegrali bliscy, którzy mnie wspierali, pomagali. Ja o pomoc nie bałam się prosić. Jednak wiem, że wiele kobiet boi się okazać słabość i poprosić o pomoc. Czy to negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne? Czy wsparcie i pomoc bliskich odgrywa istotną rolę?

Wiktoria Walenista: Proszenie o pomoc jest oznaką wewnętrznej siły, a nie słabości, bo to przejaw troski o swój dobrostan. Mama ma bardzo odpowiedzialną rolę życiową, związaną nie tylko z pielęgnowaniem dziecka, ale też z pośredniczeniem w doświadczaniu świata przez dziecko w pierwszym okresie życia. W związku z tym najbliżsi powinni dbać o zaopiekowanie potrzeb mamy. Wsparcie społeczne ze strony rodziny oraz partnera jest jednym z najbardziej istotnych czynników ochronnych. Chodzi tu przede wszystkim o taki rodzaj wsparcia, którego potrzebuje mama, co często niekoniecznie będzie się wiązać bezpośrednio z opieką nad dzieckiem.

Niedoskonała Mama: Co radziłaby Pani młodym mamom, aby zapobiec ewentualnej depresji poporodowej?  Czy istnieją jakieś skuteczne sposoby?

Wiktoria Walenista: Często nie mamy wpływu na to, czy będziemy się zmierzyć z depresją poporodową. Z pewnością profilaktyka i edukacja nie tylko kobiet, ale całego środowiska młodej mamy, jest tu kluczowa. Wczesne wykrycie objawów depresyjnych daje lepsze rezultaty leczenia. Ponadto skuteczne sposoby radzenia sobie ze stresem będą zmniejszać ryzyko zachorowania na depresję, czyli m.in. efektywna komunikacja z otoczeniem, satysfakcjonujące relacje z innymi czy umiejętność rozwiązywania problemów i delegowania zadań.

Niedoskonała Mama: A co powiedziałaby Pani rodzinie mamy? Na co powinni zwrócić uwagę, jak się zachowywać? Zdarza się, że rodzina zamiast wspierać, wytyka błędy. Czego unikać?

Wiktoria Walenista: W kontekście profilaktyki depresji poporodowej rodzina odgrywa bardzo ważną rolę, bo często bliscy jako pierwsi mogą zauważyć, że dzieje się coś niepokojącego w życiu mamy. Na pewno istotne jest również dawanie takiego rodzaju wsparcia, jakiego mama potrzebuje i o jakie prosi – niechciane rady często przynoszą odwrotny skutek i mogą pogłębiać poczucie winy oraz bezradności. Warto w nieoceniający sposób zauważyć emocje mamy oraz dać jej przestrzeń na przeżywanie w indywidualny sposób nowej sytuacji życiowej.

Serdecznie dziękuję za wywiad. Jeżeli czujesz, że mowa o Tobie, koniecznie skontaktuj się z Panią Wiktorią.

Wiktoria Walenista – absolwentka psychologii stosowanej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jest psychologiem pracującym w nurcie Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach, zajmującym się przede wszystkim udzielaniem wsparcia psychologicznego kobietom w okresie okołoporodowym oraz osobom w kryzysie. Prowadzi grupy wsparcia oraz warsztaty psychoedukacji. Ciągle poszerza swoją wiedzę, uczestnicząc w szkoleniach i kursach specjalistycznych. Prowadzi interdyscyplinarne badania naukowe skupione wokół tematyki obrazu ciała.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:

Jak przestać bać się porodu? – Wywiad z psychologiem Przemoc psychiczna w związku. jak rozpoznać, objawy, co robić. Wywiad Home Stager – kim jest i czy warto? Wywiad Northerntica – wywiad z właścicielką Gotowanie na parze dla dzieci – dlaczego jest takie zdrowe i jakie garnki się sprawdzą? Rodzicielstwo bliskości – uzależnianie dziecka czy inwestycja? Czym jest Kiedy pójść z dzieckiem do psychologa? Home staging – co to jest? Ile kosztuje? Na czym polega? Aplikacja Corner – live streaming. Co to jest, na czym polega i dla kogo? WIRTUALNE BIURO – CZYM JEST?