Rozstanie a dziecko. jak przygotować dziecko na rozwód rodziców i uregulować kwestie opieki w kontekście psychologicznym i prawnym? O tym opowiada adwokat Adrianna Randak oraz psycholog Dominika Tchorek.

Jak przygotować dziecko na rozstanie rodziców?

Temat rozstania rodziców jest zawsze tematem, któremu towarzyszy wiele emocji i to nie tylko emocji dorosłych, ale przede wszystkim emocji dzieci. Często rodzice nie zdają sobie sprawy, jak bardzo ich osobiste problemy wpływają na samopoczucie ich pociech i jak bardzo brak zaopiekowania się emocjami dziecka w tak ciężkim czasie dla całej rodziny – ma wpływ na jego dalsze życie.

W większości spraw rozwodowych z udziałem dzieci, punktem zapalnym jest regulacja kwestii dot. opieki nad małoletnimi – z kim ma zostać dziecko? Jak uregulować kontakty? Ile alimentów płacić ? W sprawach tych rodzice często przedstawiają swój punkt widzenia i swoje potrzeby – bez uwzględniania i szanowania potrzeb i zdania dziecka – stanowi to niestety olbrzymi problem, a konsekwencje tych zachowań bywają tragiczne w skutkach, bowiem dziecko wciągane jest w konflikt rodziców.

W takim razie jak przygotować dziecko na rozwód rodziców, jak można uniknąć burzliwego procesu i zaoszczędzić dziecku porcji negatywnych doświadczeń?

Przede wszystkim do sprawy rozstania należy podejść wielowymiarowo, a sprzymierzeńcami rodzica powinien być zarówno prawnik, który pomoże przejść przez całą machinę formalności i postępowanie sądowe, jak i psycholog, który ułatwi poradzenie sobie z trudnymi emocjami i podpowie, w jaki sposób rodzic może postępować w czasie „okołorozwodowym/rozstaniowym” i rozwiązywać związane z tym problemy wychowawcze.

Rozstanie rodziców a dziecko

Jak przygotować dziecko na rozwód rodziców? Ze strony psychologicznej, ważnym jest by dziecko wiedziało, co w jego rodzinie się dzieje. Nie chodzi o to, by dziecko informować, jakie rodzice mają do siebie żale i co zamieszczają w swoich pismach sądowych (co niestety bardzo często ma miejsce a dzieci pozostają w konflikcie lojalnościowym), natomiast o to, by dziecko było świadome sytuacji w jakiej się aktualnie znajduje.

Rozwód/rozstanie rodziców jest dla każdego dziecka trudnym przeżyciem. Reakcje dzieci są jednak bardzo indywidualne. Zależą one nie tylko od osobowości dziecka, ale również wieku, przebiegu rozwodu czy postawy samych rodziców. Według psychologii rozwojowej w zależności od przedziału wiekowego dziecka, mogą zachodzić inne zmiany w jego rozwoju w związku z trudną sytuacją rodzinną. Badania psychologiczne pokazują, że statystycznie z rozstaniem rodziców lepiej radzą sobie dziewczynki. Skala emocji może zależeć od okresu życia dziecka. Najgorzej z rozwodem radzą sobie przedszkolaki oraz nastolatkowie w wieku 15-14 lat. Z kolei lepiej ten czas przechodzą dzieci w wieku 8-14 lat.

Możemy wyróżnić różne uczucia towarzyszące dziecku doświadczającemu rozpadu rodziny, m.in.:

• lęk i niepokój – zaburzone zostaje poczucie bezpieczeństwa, powstaje lęk przed nieznanym w wyniku czego dziecko może stać się bardziej nerwowe, mogą pojawić się objawy psychosomatyczne;
• samotność i smutek – poprzez zaburzenie rytmu w którym dziecko funkcjonowało, dziecku ciężko odnaleźć – powstaje sytuacja nieznana, z którą dziecko samo sobie nie poradzi;
• poczucie opuszczenia i odrzucenia przez odchodzącego rodzica – warto na to zwrócić uwagę w momencie, gdy któryś z rodziców ma nowego partnera;
• frustracja i złość – pojawia się szczególnie w momencie, kiedy dziecko nie radzi sobie z emocjami, nie wie co się dzieje;
• odrzucenie i uraza względem rodziców – odsunięcie się od rodziców może być naturalnym następstwem z obawy przed kolejnym zranieniem.

W/w uczucia są różne w zależności w jakiej fazie emocjonalnej znajduje się dziecko. Bywa, że młodsze dzieci czują się winne rozstania rodziców, starsze dzieci zaś mają tendencję do oskarżania jednego z opiekunów o doprowadzenie do rozpadu rodziny.

Jeśli dziecko  było  świadkiem ciągłych konfliktów, przemocy (odsyłam Cię do artykułu przemoc psychiczna w związku), uzależnienia jednego z rodziców, często  rozwód będzie traktowało jako ulgę. Natomiast, jeśli dziecko postrzega swoją rodzinę jako szczęśliwą, w niej czuje się bezpiecznie, informacja o rozwodzie rodziców jest  dla niego traumą. Radzenie sobie z rozwodem rodziców zależy oczywiście od postawy rodziców względem dziecka.

Jak rozmawiać z dzieckiem o rozstaniu?

Jeżeli zastanawiasz się, jak przygotować dziecko na rozwód rodziców, to przede wszystkim zacznij od rozmowy z nim. Rozmowę z dzieckiem na temat rozstania opiekunów, powinno się przeprowadzić biorąc pod uwagę:

• wiek,
• stopień rozwoju,
• styl przywiązania,
• temperament dziecka.

Ważną rolę odgrywa miejsce, które samo w sobie dla dziecka powinno być bezpieczne, tak by mogło czuć się swobodnie i mogło wyrazić swoje emocje. W trakcie rozmowy powinni brać udział dwoje rodziców. Kluczową kwestią jest mówienie prawdy – pamiętajmy, że dzieci widzą więcej niż nam się wydaje. Nie oznacza to jednak wciągania dziecka w szczegóły i obwinianie którejś ze stron. Należy zwrócić uwagę na uczucia dziecka w związku z zaistniałą sytuacją, nazwać towarzyszące jemu emocje i wyrazić dla nich zrozumienie. Dodatkowo najważniejszą kwestią jest zaznaczenie, że rozwód dotyczy relacji małżeńskiej, a nie rodzicielskiej.

Choć nie da się uchronić dziecka przed stratami związanymi z rozwodem, można pomóc mu zrozumieć zaistniałą sytuację. Sposób przekazania informacji o rozwodzie ma duży wpływ na to, jak dziecko będzie postrzegało w przyszłości rozstanie rodziców.

Jak przygotować dziecko na rozwód ze strony prawnej?

Ze strony prawnej jest kilka możliwości regulacji kwestii związanych z dzieckiem, tj. wniosek do Sądu i pozostawienie tej sprawy do rozstrzygnięcia przez Sąd, ugoda mediacyjna, pisemne porozumienie zawarte między rodzicami. Które rozwiązanie będzie najlepsze – to zależy od konkretnej rodziny.

Oczywiście najbardziej optymalnym i wydaje się najmniej wciągającym dziecko w konflikt rodziców – jest zawarcie przez opiekunów porozumienia bądź ugody przed mediatorem, w których uregulowane zostaną wszelkie kwestie związane z małoletnim (miejsce zamieszkania, kontakty, kwestie wychowawcze, wysokość comiesięcznych świadczeń alimentacyjnych). Porozumienie takie można zawrzeć w każdym czasie i niezależnie od toczącego się postępowania sądowego. Jeśli postępowanie sądowe nie toczy się, wówczas rodzice stosują takie porozumienie bez niczyjej kontroli ani ingerencji. Jeśli zaś toczy się sprawa w Sądzie, porozumienie rodzicielskie przedstawia się Sądowi.

Jak przygotować dziecko na rozwód rodziców? Dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy rodzice nie mogą samodzielnie dojść do porozumienia jest udanie się do mediatora, który umożliwi opiekunom swobodną rozmowę, podsumuje dostępne rozwiązania i jeśli rodzice wyrażą zgodę na wszelkie warunki – sporządzi ugodę. Ugoda taka trafia następnie do sądu (niezależnie, czy sprawa się toczy czy nie) i jest przez Sąd zatwierdzana – tym samym ma moc taką, jak orzeczenie sądowe.

Najmniej bezkonfliktowym rozwiązaniem jest zawnioskowanie, by kwestie te rozstrzygnął Sąd rodzinny. Na jednej z rozpraw Sędzia, który prowadził rozprawę, powiedział do rodziców bardzo mądre słowa: Pamiętajcie, że każde porozumienie, każda ugoda będzie lepsza od orzeczenia sądu – bowiem Sąd bierze pod uwagę przedstawione w sprawie dowody i je ocenia a Państwo znacie swoje dzieci osobiście, wiecie jakie mają potrzeby, znacie siebie i swoje zasoby. Nie miejcie zatem żalu do Sądu, który wyda orzeczenie niezgodne z Waszym stanowiskiem.

Z powoływaną wypowiedzią trudno się nie zgodzić. Oczywiście są sprawy, w których rodzice są bardzo skonfliktowani i nie ma realnej możliwości na ugodę, w rodzinach przemocowych również ciężko wymagać, by rodzice się porozumiewali – jednak w sprawach, gdy widać choć cień możliwości ustalenia kwestii zw. z dziećmi bez batalii, należy to wykorzystać.

Każdy rodzic powinien bowiem pamiętać, że dziecko nie jest pionkiem w grze, a ich zachowania i decyzje będą bezpośrednio rzutowały na przyszłość małoletniego dziecka.

Serdecznie dziękuję za obszerny artykuł „jak przygotować dziecko na rozwód rodziców”. Poniżej przesyłam kilka informacji o ekspertkach oraz odnośniki do stron obu Pań, a także ich wspólnego projektu 🙂

Adrianna Randak – adwokat rodzinny. Prowadzi swoją kancelarię w Warszawie, zajmuje się sprawami cywilnymi, w tym rodzinnymi ze szczególnym uwzględnieniem interesów dziecka w postępowaniu sądowym.

www.ar-adwokat.pl

IG: Adrianna Randak (@adrianna_randak_adwokat)

FB: Adrianna Randak adwokat rodzinny | Facebook

Dominika Tchorek – psycholog. Na co dzień pracuje z dziećmi prowadząc z nimi zajęcia sportowe, w trakcie których prowadzi obserwacje psychologiczną, prowadzi także konsultacje z młodymi zawodnikami jako psycholog sportu.

Dominika Tchorek psycholog | Facebook

Wspólnie tworzą Przestrzeń Kobiet, miejsce gdzie każda kobieta może być po prostu sobą:

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:

Dziecko niepełnosprawne w rodzinie – jak wspierać rodziców i rodzinę? Jak się przygotować do rozwodu? Dziecko bez ojca. Jaki wpływ na dziecko ma wychowanie bez ojca? Kiedy z dzieckiem do fizjoterapeuty? Pierwsza wizyta, jak przygotować niemowlaka Od kiedy można bezpiecznie nosić dziecko w chuście? Jak odpieluchować dziecko? Sprawdzone patenty Sesja w słonecznikach – kiedy, jak się do niej przygotować? Jak przygotować się do matury z angielskiego? Cesarskie cięcie – jak się przygotować? Masz więcej praw i możliwości niż myślisz Jaki prezent dla świeżo upieczonych rodziców?