Przemoc psychiczna w związku zdarza się dość często. Jak rozpoznać przemoc psychiczna? Jakie są objawy i co robić? Zapraszam na wywiad. Na moje pytania odpowiada psycholog Wiktoria Walenista.

Co to jest przemoc psychiczna?

Niedoskonała Mama: Czym jest przemoc psychiczna?

Wiktoria Walenista: Przemoc psychiczna jest to specyficzna forma interakcji i zachowań względem drugiego człowieka w efekcie których ta osoba czuje się „źle”. Natomiast nie oznacza to jednorazowej sprzeczki czy nieporozumienia. Przemoc ta będzie najczęściej zjawiskiem długotrwałym, a nierzadko ma ona znamiona manipulacji. Do takiej przemocy będziemy zaliczać zarówno wyzywanie, obrażanie, szantażowanie, szydzenie czy wyśmiewanie. Podsumowując – będą to wszelkie zachowania powodujące naruszenie godności osobistej drugiej osoby.

Niedoskonała Mama: Po czym poznać, że partner stosuje przemoc psychiczną? Jakie są formy, objawy? Kiedy powinna nam się zapalić lampka?

Wiktoria Walenista: Wbrew pozorom – nie zawsze łatwo jest rozpoznać, że nasz partner stosuje przemoc psychiczną. Przemoc fizyczna jest zdecydowanie łatwiejsza do zauważenia – bo gdy partner dopuszcza się rękoczynów czy innych form agresji fizycznej, mamy zauważalny, namacalny dowód przekroczenia naszych granic.

Natomiast w przypadku przemocy psychicznej często bywa tak, że wypieramy to, że nasz partner nas krzywdzi poprzez usprawiedliwianie go: „on/ona tak tylko żartuje”, albo racjonalizowanie jego zachowań: „niemiło się odezwałam/em to dałam powody by mnie tak nazwano”.

Dlatego podstawowa kwestia to dopuszczenie do siebie tej możliwości i przyjęcie perspektywy zewnętrznego obserwatora na nasz związek. Czasem „wyjście z roli” pomaga nam obiektywniej spojrzeć na sytuację, a jeżeli mamy tę trudność to warto poprosić o pomoc i wsparcie, np. specjalistę. 

Najczęstsze formy przemocy psychicznej w związkach partnerskich to:

• krzyki,
• obrażanie,
• zaniedbywanie,
• wyśmiewanie,
• odrzucenie,
• a także obojętność (długotrwałe ciche dni!) i chłód emocjonalny,
• ciągła krytyka czy inwigilacja.

To co może pomóc nam rozpoznać przemoc psychiczną to objawy, jakie wywołują w ofierze takie zachowania agresora. Ofiara zaczyna czuć się całkowicie bezsilna, bezradna, pojawia się często zwątpienie we własne słowa, a także z biegiem czasu ofiara zaczyna dostosowywać i podporządkowywać swoje życie pod nastrój partnera/partnerki.

Dlatego jeżeli ktoś zauważa u swojej połówki takie zachowania lub odczuwa sam w sobie takie objawy to najwyższy czas, aby ta przysłowiowa lampka nam się zaświeciła. 

Jak rozpoznać przemoc psychiczną w związku?

Niedoskonała Mama: Udowodnienie przemocy fizycznej jest prostsze. Można iść do lekarza i zrobić obdukcję. Natomiast przemoc psychiczna nie jest tak namacalna i ewidentna. Tym bardziej, gdy partner uchodzi za dobrego, fajnego człowieka, a cały związek wygląda, jakby wszystko było idealne, jak z bajki. W jaki sposób można udowodnić, że jest się ofiarą przemocy psychicznej?

Wiktoria Walenista: Przemoc psychiczną trudno zauważyć, a jeszcze trudniej udowodnić niestety. Dlatego bardzo często wykorzystuje się w procesie udowadniania, wiele różnych informacji zarówno od ofiary, jej środowiska czy materiałów dowodowych. Cenne są wszelkie zeznania, obserwacje osób pochodzących ze środowiska ofiary, które słyszały lub widziały, jak oprawca stosuje przemoc.

Tutaj włącza się także zeznania służb (policja, pracowników społecznych) którzy interweniowali, ale także informacje pochodzące z Niebieskiej Karty (jeżeli została założona). Jako dowód traktowane są także dokumenty medyczne (wyniki wizyt, badań), ale także wszelkie nagrania, zdjęcia, screenshoty wiadomości, wydruki smsów czy maili.  Niestety w celu udowodnienia takiej przemocy psychicznej trzeba się trochę „nagimnastykować”, ale przede wszystkim należy zacząć działać, a nie pozostawać biernym. 

Niedoskonała Mama: Co należy zrobić, gdy partner znęca się psychicznie?

Wiktoria Walenista: Przede wszystkim należy spróbować zakończyć tę relację. Natychmiastowe rozstanie może jednak nie zawsze być możliwe, więc w każdym przypadku należy rozważyć dostępne opcje indywidualnie. Na pewno pomocne jest skorzystanie z różnorodnego wsparcia dla osób doświadczających przemocy – psychologicznego czy instytucjonalnego.

Niedoskonała Mama: A co, jeśli bliskie osoby nie chcą uwierzyć?

Wiktoria Walenista: Rozumiem, że chodzi o bliskie osoby jak rodzina, przyjaciele, znajomi… Bardzo często zdarza się, że przemoc psychiczna ma miejsce w zaciszu domowym. Partner wśród znajomych czy na spotkaniach rodzinnych świeci przykładem, a w pieleszach domowych mamy do czynienia niemal ze zbrodnią doskonałą. Bez świadków, po cichu, bez dowodów.

Dlatego jeżeli my uważamy, że jesteśmy ofiarą takiej przemocy to nie próbujmy na siłę przekonywać innych do naszego zdania. Pamiętajmy, że rana na naszej psychice to nie siniak, który ktoś zobaczy. Konsekwencje przemocy psychicznej są często niewidoczne i niedostępne innym, dlatego jeżeli ktoś z bliskich nie chce nam uwierzyć – to nie traćmy energii na przekonywanie go. W takiej sytuacji zadbajmy o siebie i nasze zdrowie psychiczne.

Przemoc emocjonalna skutki

Niedoskonała Mama: Jakie mogą być skutki przemocy emocjonalnej?

Wiktoria Walenista: Niestety, ale skutki takiej długotrwale doświadczanej przemocy psychicznej mogą być naprawdę poważne. W efekcie może dojść do zmiany naszego zachowania, z równoczesnym silnym przywiązaniem się do partnera, a odizolowaniem się od innych. Szczególnie, wtedy, kiedy partner bardzo obniża poczucie wartości ofiary z równoczesnym wzbudzaniem poczucia winy. Wtedy ofiara z lęku przed porzuceniem zaczyna dostosowywać się – by tej relacji nie stracić. Wtedy tworzy nam się takie zamknięte koło. Również jako konsekwencje doświadczanej przemocy należy wymienić wycofanie, bierność, a nawet silne stany lękowe, depresję, myśli i próby samobójcze. 

Niedoskonała Mama: Gdzie szukać pomocy, będą ofiarą przemocy emocjonalnej?

Wiktoria Walenista: Pomocy można szukać zarówno u specjalistów zdrowia psychicznego (psychologa, psychoterapeuty czy psychiatry), ale przede wszystkim można zadzwonić na Niebieską Linię (800 120 002) lub do lokalnego Ośrodka Interwencji Kryzysowej, który działa w każdej gminie. 

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:

Depresja poporodowa – czym jest? Jakie objawy? Wywiad z psychologiem Jak przestać bać się porodu? – Wywiad z psychologiem Northerntica – wywiad z właścicielką Typ figury – jak rozpoznać? Poznaj typy sylwetki damskiej – 5 typów Jak się zabić? Jak popełnić samobójstwo? Kiedy pójść z dzieckiem do psychologa? Karolina Mazgaj – wywiad z właścicielką Mrs Brush #niezwyklemamy Jak robić dobre zdjęcia na instagram? – skuteczne porady Home Stager – kim jest i czy warto? Wywiad Jak nie powielać dysfunkcyjnych schematów, wychowując dzieci?