Płacenie alimentów to obowiązek. Niestety nie każdy rodzic zdaje sobie z tego sprawę i bagatelizuje konieczność płacenia. Co zrobić, gdy rodzic nie płaci alimentów? O tym opowiada Radca prawny, Doktor Nauk Prawnych Dobrochna Owsicka. 

Matka lub Ojciec nie płaci alimentów — co można zrobić?

W kolejnym artykule z cyklu publikacji poświęconych alimentom wskazane są rozwiązania prawne, gdy rodzic zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych uchyla się od ich płacenia.

Na rodzicach ciąży obowiązek wychowania dziecka, który polega na osobistych staraniach w wychowaniu dziecka, a także na łożeniu na jego utrzymanie. W przypadku gdy jeden z rodziców nie łoży na utrzymanie dziecka, drugi rodzic może podjąć określone kroki prawne celem wyegzekwowania tego obowiązku. 

Jeżeli rodzice nie potrafią porozumieć się, co do wysokości alimentów konieczne jest wystąpienie na drogę sądową. W tym celu rodzic reprezentujący małoletnie dziecko musi złożyć pozew o alimenty. Ważną informacją jest, iż  strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych  jest zwolniona od kosztów sądowych, zatem złożenie pozwu nie wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłaty od pozwu. Pozew należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania osoby, od której dochodzimy świadczenia alimentacyjnego lub właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka — według wyboru powoda. 

BYĆ MOŻE ZAINTERESUJE CIĘ WPIS: JAK SIĘ UBRAĆ DO SĄDU?

Musimy jednak pamiętać, że zgodnie z art. 137 § 1 KRiO roszczenia o świadczenia alimentacyjne ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech.  Co robić, gdy rodzic nie płaci alimentów?

Co zrobić, kiedy rodzic nie płaci alimentów?

Do pozwu należy załączyć akt urodzenia dziecka. W postępowaniu sądowym powód musi udowodnić wysokość dochodzonego roszczenia oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego, zatem należy jako dowód przedłożyć faktury za mieszkanie i media oraz faktury m.in. za zakup odzieży dla dziecka, żywności, leków.

Bardzo często uprawniony załącza do pozwu paragony, jednak należy zaznaczyć, że mogą mieć one charakter jedynie poglądowy, natomiast jako dowód mogą być podważane przez pozwanego, gdyż nie odzwierciedlają, kto poniósł wskazane na paragonie wydatki. 

Aby wykazać możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego należy w pozwie zawrzeć wniosek o zobowiązanie pozwanego przez sąd do przedłożenia np. zaświadczenia o zarobkach albo deklaracji podatkowych wraz z dowodem ich złożenia we właściwym urzędzie. 

W przypadku uzyskania prawomocnego wyroku zasądzającego alimenty klauzula wykonalności zostaje nadana z urzędu. Oznacza to, że osoba uprawniona do alimentów  nie ma obowiązku składania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Tytuł wykonawczy zostanie dostarczony wierzycielowi z urzędu, który może na tej podstawie skierować sprawę do postępowania egzekucyjnego. 

Pamiętajmy, że nawet gdy dłużnik posiada kilka długów, a jego majątek nie wystarczy na ich zaspokojenie, to w pierwszej kolejności zaspakajane są należności alimentacyjne. 

Niestety pomimo takich uregulowań nie zawsze postępowanie egzekucyjne okazuje się skuteczne. 

Nie oznacza to jednak, że uprawniony do świadczeń alimentacyjnych pozostaje bez innych środków prawnych umożliwiających mu skuteczne dochodzenie swoich praw.

Co grozi za niepłacenie alimentów?

Co, gdy rodzic nie płaci alimentów? Co grozi?

Kara grzywny lub pozbawienia wolności

Niepłacenie alimentów jest przestępstwem – zgodnie z art. 209 § 1 Kodeksu karnego. Ustawodawca w przypadku, gdy zobowiązany uchylający się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, w przypadku, gdy łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości, stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, przewidział karę grzywny, karę ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do roku. Musimy jednak pamiętać, że ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek uprawnionej osoby.

Pozew o alimenty przeciwko dziadkom

W przypadku, gdy pomimo podjętych działań rodzic w dalszym ciągu uchyla się od łożenia na utrzymanie dziecka, to dziecko może dochodzić alimentów od dalszych krewnych. Jak stanowi przepis art. 128 KRiO obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Zatem uprawniony może dochodzić swych roszczeń od dziadków. Należy jednak wskazać, że obowiązek alimentacyjny w takim przypadku powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (a więc w przypadku małoletniego dziecka – rodzica) albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. 

Wpis do rejestru dłużników

Skutecznym sposobem wobec opornych dłużników alimentacyjnych może okazać się ujawnienie ich danych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Otóż obecnie informacje o osobach fizycznych, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych lub egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące, trafia do takiego rejestru, a ponieważ dane tam zawarte są powszechnie dostępne ułatwiają dokonanie weryfikacji danej osoby jako np. kontrahenta. 

Fundusz alimentacyjny – jak działa?

Na zakończenie należy wskazać na możliwość uzyskania wsparcia materialnego dla osób uprawnionych do alimentów, które ich nie otrzymują z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Chodzi o tzw. „świadczeniami z funduszu alimentacyjnego”, które stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa. Aby uzyskać świadczenie, należy złożyć wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o bezskuteczności egzekucji zawierające informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów. Należy jednak pamiętać, że warunkiem przyznania świadczenia jest dochód rodziny, który w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie może przekraczać kwoty 900 zł. 

Polecam Ci również artykuł “500 plus a alimenty“, który również przygotowała dla Was Radca prawny, Doktor Nauk Prawnych Dobrochna Owsicka.