Każdy rodzic zastanawia się, jak pandemia wpływa na psychikę dziecka. I co, jako rodzice możemy zrobić, aby ograniczyć negatywne bodźcie? Wywiad z psycholog.

Jak pandemia wpływa na psychikę dziecka?

Nie ma najmniejszej wątpliwości, że pandemia zmieniła wiele, niemalże w każdym aspekcie życia. jej negatywny wpływ odczuli nie tylko właściciele restauracji, obiektów noclegowych, ale również i dzieci. Jak pandemia wpływa na ich psychikę? I co my, jako rodzice możemy zrobić? podpowiada psycholog, Wiktoria Walenista.

Sandra: Jak pandemia wpływa na psychikę dziecka?

Wiktoria Walenista: Pandemia jest dla wszystkich sytuacją całkowicie nową, której towarzyszy duży poziom niepewności – w końcu nikt z nas nie ma podobnych doświadczeń. Zazwyczaj dorośli są przyzwyczajeni do różnego rodzaju zmian, które są nieodłącznym elementem życia i lepiej sobie z nimi radzą. Jednakże bezpieczeństwo i dobrostan dziecka, w szczególności małego, jest uzależniony od stabilności, więc z tego powodu pandemia może być dla najmłodszych trudnym doświadczeniem.

Sandra: Czy kontakty wirtualne są w stanie zastąpić naturalne relacje?

Wiktoria Walenista: Niestety w czasie kontaktu wirtualnego tracimy możliwość odczytywania wielu komunikatów, przede wszystkim niewerbalnych. Często ekran komputera nie jest w stanie oddać odpowiednio mimiki i gestów rozmówcy. Pierwotnego odczytywania gestów uczymy się w sytuacjach społecznych w okresie dzieciństwa, więc dlatego obecnie dzieci mają nieco utrudnione zadanie. Z tego powodu powinniśmy stwarzać dzieciom jak najwięcej możliwości kontaktu naturalnego twarzą w twarz, jeśli tylko sytuacja na to pozwala. Z drugiej strony kontakty wirtualne są lepsze niż brak kontaktu w ogóle, w szczególności ważne jest podtrzymywanie więzi z osobami, które są dla dziecka ważne.

Sandra: Czy można stwierdzić jak będą wyglądały więzi międzyludzkie po pandemii? Czy wielomiesięczna izolacja będzie miała negatywny wpływ?

Wiktoria Walenista: Na tę chwilę ciężko to przewidzieć, bo nie wiemy, kiedy pandemia się skończy i czy nasz świat będzie wyglądał tak, jak wcześniej. Zapewne duża liczba interakcji społecznych zostanie w świecie online – część nauki na studiach czy w wyższych klasach i pracy będzie się odbywać przez internet. Kiedy zostaniemy dopuszczeni do kontaktów społecznych, jakie znamy sprzed pandemii, w pewnej części będziemy musieli się na nowo nauczyć zasad życia społecznego. Na szczęście dzieci są bardzo elastyczne i są w stanie szybko odnaleźć się w grupie rówieśniczej na nowo.

Sandra: Na co są narażone dzieci i młodzież w wyniku wielomiesięcznej izolacji?

Wiktoria Walenista: Skutkiem nagłej i drastycznej zmiany w środowisku społecznym może być podwyższony poziom stresu. Stres jest normalną reakcją spotykającego każdego człowieka, jednak jego wpływ jest zależny od sposobów radzenia sobie z nim. Jeśli dziecko posiada skuteczne sposoby radzenia sobie, to negatywne skutki stresu będą mniejsze. Dużą rolę w kształtowaniu tychże strategii radzenia sobie będą odgrywali rodzice. Jeśli jednak doświadczany stres będzie zbyt duży w stosunku do możliwości dziecka, to może być to czynnik zapalny do rozwoju różnego rodzaju trudności i dysfunkcji, np.wahań nastroju, zaburzeń adaptacyjnych, zaburzeń psychicznych i somatycznych.

Sandra: Jakie mogą być długofalowe skutki dla dzieci i młodzieży wielomiesięcznej izolacji?

Wiktoria Walenista: Izolacja i dystans społeczny zabrał dzieciom jedną z najważniejszych możliwości rozwoju – czyli bycie w grupie. Nie bez powodu dzieci idą do przedszkola w wieku 3 lat – jest to okres, kiedy grupa rówieśnicza zaczyna pełnić rolę rozwojową, która wiedzie prym w wieku nastoletnim. Dzieci starsze będą miały też dużo do odrobienia w zakresie nauki i nabywania kompetencji, ponieważ młodszym dzieciom trudniej jest się uczyć online. Poza tym odizolowanie od ludzi w ogóle może sprawić, że nadszarpnięte będzie również zaufanie do innych ludzi, niezbędne do funkcjonowania społecznego.

Sandra: Jak rodzice mogą wspierać swoje dzieci w tym jakże trudnym okresie?

Wiktoria Walenista: Najważniejsza jest uważność na potrzeby dziecka, które mogą być bardzo zmienne. Dzieci, podobnie jak dorośli, mierzą się teraz z podwyższonym poziomem stresu, więc warto wzmacniać zachowania, które go rozładowują. Oprócz tego dobrze jest zachować w jak największym stopniu dotychczasową rutynę dziecka lub dostosować ją do obecnych możliwości. Chodzi tu nie tylko o rutynę dnia, czyli np. ubieranie się i zjedzenie śniadania przed lekcjami zdalnymi, ale też o inne cykliczne wydarzenia i rytuały. Jeśli dziecko w każdy weekend spotykało się na żywo z dziadkami, to warto zapewnić mu chociaż kontakt z nimi przez videochat lub telefon. Dzieci są też najbardziej narażone na dezinformację medialną, więc rodzic powinien przedstawić dziecku jasny komunikat dostosowany do wieku dotyczący obecnej sytuacji i zapewnić, że ono i jego najbliżsi są bezpieczni.

Serdecznie dziękuję za wywiad „Jak pandemia wpływa na psychikę dziecka?”. Zapraszam również na inne wywiady z Panią Wiktorią: